2.1 ไม่ใช้เข็มขัดนิรภัย จะเกิดอะไรขึ้น
เข็มขัดนิรภัย เป็นอุปกรณ์ที่คนทั่วโลกรู้จักและใช้กันมานานแล้ว แม้คนไทยส่วนหนึ่งจะตระหนักถึงความสำคัญอยู่แล้ว แต่เมื่อรัฐบาลตื่นขึ้นมาใช้กฎหมายบังคับให้ต้องคาดเข็มขัดนิรภัยกัน ผู้ที่ไม่คุ้นเคยส่วนหนึ่งอาจจะไม่ยอมรับ
ลองมาทำความรู้จักกับเข็มขัดนิรภัยในเชิงการแพทย์ ดูว่าเมื่อเกิดอุบัติเหตุ เข็มขัดนิรภัยจะช่วยเราได้อย่างไร
เกิดอะไรขึ้นเมื่อเกิดการชน
เมื่อเกิดการชนด้านหน้า สิ่งที่ตามมาคือ ตัวรถจะหยุดลงอย่างฉับพลัน แต่ตัวคุณจะพุ่งไปข้างหน้าต่อ อย่างที่นิวตันบอกไว้เป็นร้อยๆ ปีมาแล้ว หากความเร็วของรถไม่มากนัก คุณก็ยังพอใช้แขนยันพวงมาลัยเอาชนะความเร่งที่กระทำกับตัวคุณได้ แต่ถ้ารถแล่นมาด้วยความเร็วสูง หรือไม่ทันตั้งตัว ก็จะไม่สามารถต้านทานแรงขนาดมหาศาลที่มากระทำกับตัวคุณได้ ลำตัวจะถลำเลื่อนไปข้างหน้า หน้าอกปะทะกับพวงมาลัย ศีรษะอาจพุ่งไปกระแทกกับกระจกหน้า แล้วสะบัดกลับไปที่พนักพิงอีกครั้ง ทั้งหมดนี้กินเวลาเพียงเศษเสี้ยววินาทีเท่านั้น
เหตุการณ์คล้ายกันอาจเกิดขึ้นได้แม้รถจะจอดอยู่ แต่ถูกชนอย่างรุนแรงจากด้านหลัง โดยจะเกิดในลักษณะกลับกัน เนื่องจากรถเปลี่ยนสภาพจากหยุดนิ่งแล้วถูกกระแทกไปด้านหน้าก่อนอย่างรุนแรง ร่างกายจะกระแทกพนักพิงก่อน หลังจากนั้นจึงจะสะบัดไปด้านหน้า ลักษณะนี้มีโอกาสเกิดได้สูงในกรุงเทพฯ อย่างที่เคยมีข่าวว่ารถสิบแปดล้อ วิ่งลงจากสะพานเข้าชนรถเก๋งที่จอดติดไฟแดงอยู่ ทำให้คนในรถเก๋งเสียชีวิตทันที
เสียชีวิตเพราะอะไร
เกิดอะไรขึ้นกับคนขับโชคร้าย เริ่มจากหน้าอกซึ่งถูกกระแทก อาจแค่ฟกช้ำไปจนถึงกระดูกซี่โครงหัก มีเลือดออกในเยื่อหุ้มปอดหรือเยื่อหุ้มหัวใจ แขนอาจหักเพราะแรงกระแทก ขากระทบกับใต้แผงหน้าปัด เกิดการฟกช้ำไปจนถึงกระดูกแตกหัก อันตรายที่เกิดขึ้นจะไม่ทำให้ผู้เคราะห์ร้ายเสียชีวิตทันที ถ้าได้รับการช่วยเหลือทันเวลา ตัวการที่จะทำให้ตายคาที่ อยู่ที่ศีรษะและคอ
เพราะคนเรามีสมองไว้สั่งงานอวัยวะเกือบทั้งหมดในร่างกาย สมองจะส่งผ่านสัญญาณประสาททุกชนิดมาทางตัวนำที่ซับซ้อนที่สุดในโลก
ได้แก่ไขสันหลัง ซึ่งอยู่ภายในท่อในกระดูกคอผ่านลงมาจนถึงกระดูกสันหลัง แล้วกระจายเป็นเส้นประสาทไปตามอวัยวะต่างๆ
กระดูกคอ (C-SPINE) แบ่งเป็นชิ้นๆ เรียงกันลงมา เหมือนเอาท่อสั้นๆ มาเรียงต่อกัน
เชื่อมติดกันด้วยเส้นเอ็น (LIGAMENT) ดังนั้น คนเราจึงเคลื่อนไหวคอได้ในหลายๆ
ทิศทาง
เมื่อเกิดอุบัติเหตุ จังหวะแรกที่รถหยุดแล้วตัวคนขับพุ่งไปข้างหน้า ศีรษะอาจจะกระแทกกับกระจกหน้า ไม่ว่าจะในท่าก้มหรือเงย ถ้าแรงกระแทกรุนแรงมาก ก็จะทำให้กระดูกคอหัก ถ้าโชคดีรอดมาได้ จังหวะต่อมาร่างกายจะถูกสะบัดกลับมาที่พนักพิง จนเกิดอันตรายกับกระดูกคอได้ และถ้าคุณปรับหมอนพิงศีรษะไม่เหมาะสม นั่นหมายถึงปรับต่ำเกินไป หรือบางท่านอาจถอดออกไปเลย เมื่อศีรษะสะบัดกลับมากระแทกพนักพิงแล้ว ศีรษะยังเคลื่อนไปข้างหลังต่อ เกิดการเงยคออย่างรุนแรง ทำให้เกิดอันตรายกับกระดูกคอได้เช่นกัน
ไม่ว่ากระดูกคอจะหักหรือเคลื่อนเนื่องจากเอ็นฉีกขาด ก็จะมีผลไปถึงไขสันหลังที่อยู่ภายในกระดูกคอ อาจทำให้เกิดการฟกช้ำไปจนถึงฉีกขาดได้ และเนื่องจากไขสันหลังเป็นเส้นทางนำสัญญาณทุกอย่างลงมาที่ร่างกาย ตั้งแต่การเคลื่อนไหวเล็กๆ น้อยๆ ไปจนถึงกลไกหลักในการทำให้ร่างกายมีชีวิตอยู่ได้ ได้แก่ หัวใจและการหายใจ ถ้าไขสันหลังจุดที่บาดเจ็บไปตรงกับจุดควบคุมการหายใจ หรือตัดเส้นทางสัญญาณการหายใจ ก็จบเห่! ใครมางัดออกได้ก็ช่วยไม่ทันแน่ๆ
เข็มขัดนิรภัยรักษาชีวิตคุณอย่างไร
เพราะเข็มขัดนิรภัยจะยึดรั้งร่างกายไว้กับเบาะตลอดเวลา ทำให้ไม่เกิดการสะบัดของร่างกายอย่างรุนแรง ยิ่งกระชับมากก็ยิ่งปลอดภัยมาก ในระยะหลังจึงมีการโฆษณาถึง PRETENSIONER SAFETY BELT ซึ่งปรับปรุงให้การทำงานของเข็มขัดนิรภัยดีขึ้น และถ้าควบคู่กับเบาะนั่งที่ออกแบบมาดี อัตราเสี่ยงก็ยิ่งลดต่ำลงไปอีก อย่างไรก็ตาม เข็มขัดนิรภัยจะทรงประสิทธิภาพที่สุด ต้องคำนึงถึงปัจจัยอื่นๆ ได้แก่